Stefan |

“Ik ben Stefan Kolgen, 54 jaar oud en student beeldende kunsten, een nieuwe fase in mijn leven.”

Wat waren de vorige fases? Hoe ben je hier uiteindelijk terecht gekomen?

Ik ben eigenlijk filmcameraman van opleiding. Dus zo heb ik een heel traject doorlopen van documentaires draaien op 35 mm naar switchen op video. Ik heb tv-producties meegedraaid. Ondertussen zeer erg geïnteresseerd in computers en na het draaien van televisieproducties en reportages ben ik eigenlijk geswitcht naar het internet pionierschap in dit land. Zo ben ik dan voor de cultuursector beginnen werken: de eerste webpagina’s gemaakt bijvoorbeeld. Ik heb dan toch gezocht hoe ik de koppeling kon vinden met mijn audiovisuele achtergrond. Ik heb samen met mijn partner een vzw opgericht om sociaal-artistieke projecten uit te voeren, gebruik makend van wat men toen nog ‘nieuwe media’ noemde. Op gegeven moment heb ik nog een jeugdwerking uit de grond gestampt rond media maken met, door en voor jongeren. Van al dat werk heb ik toen mijn klop gekregen en toen ben ik met echtgenote naar Malta getrokken voor vijf jaar, waar we ook in de cultuursector hebben gewerkt en waar ik ook sociaal-artistieke projecten heb uitgevoerd. Toen mijn vrouw was geheadhunt voor een job hier, kwamen we terug en kreeg ik dan plots de kans om mijn masterdiploma te behalen. Nu zit ik hier als student beeldende kunsten!

Een heel traject inderdaad! Met wat ben je momenteel bezig?

Ik ben gelukkig want Sint-Lucas werkt volgens contexten in plaats van zeer nauw gedefinieerde afstudeerrichtingen. Ik zit vanaf mijn premaster al in de socio-politieke context, en dit is gewoonweg wat ik doe. Sociaal-artistieke projecten op touw zetten zonder dat een subsidiërende overheid over je schouder meekijkt en je ideeën gaan sturen of beïnvloeden. Dit is een heel mooie kans om echt iets sociaal-politiek te doen.

Kan ik me voorstellen. Je gaat tentoonstellen in het Maagdenhuis? Welk project ga je daar laten zien?

Ik heb het afgelopen jaar gewerkt rond de problematiek van interlandelijke adoptie. Dat is door een persoonlijke ervaring ingegeven. Ik heb nogal een zwak voor kwetsbaarheid in de mens, en kwetsbaarheid die voorkomen had kunnen worden. In dit geval een vriendin die interlandelijk geadopteerd was en uit het leven is gestapt. Dat is voor mij een trigger geweest om daar rond te werken. Het is dan ook bijzonder actueel want men spreekt ook over de moeizame opstart van de commissie interlandelijke adoptie hier in België, waar aanvankelijk nog geen interlandelijk geadopteerden inzaten. Het misbruik is hier ook bij aangetoond. Vandaag staan de Metissen van België op de deur te kloppen en willen België aanklagen voor ontvoering. Rond dit thema ben ik dus gaan werken, niet als interlandelijk geadopteerde, maar omdat ik kwetsbaarheid detecteerde. Hierrond heb ik een conversatiestuk gemaakt om het debat levendig te houden. Het is blijkbaar nodig. Ik heb dit opgebouwd rond drie elementen: Het morele element, een emotioneel element en het rationele element. De discussie rond interlandelijke adoptie zou er eigenlijk een moeten zijn die gebaseerd is op feiten en niet op emotionaliteit. Daar heb ik dan de vraag bijgesteld of dit moreel verantwoord is. Moeten we nog nieuwe kinderen cultureel, familiaal en raciaal gaan ontzetten terwijl we weten dat een groot aantal toch wel psychische problemen heeft hierdoor? Moeten we niet eerst beter zorg dragen voor de mensen die hier al zijn? Het conversatiestuk tracht dergelijke pertinente vragen aan te wakkeren.

Je project had ook een titel hé?

Adopt/Adapt. Het zijn de twee grote fases in het adoptieproces. Ik heb het al gehad over kinderen, cultureel, familiaal en raciaal ontzetten, maar dit gaat ook over misbruik, ontvoering, kinderhandel en psychische schade. Het gaat ook over onze westerse kijk en waar die vandaan komt. Een kinderwens die gepaard gaat met een blik naar het zuiden is zo een koloniale gedachte. Het is natuurlijk ook iets emotioneels hè, die kinderwens. Dat zit allemaal in dat adoptieproces. In het adaptatie gedeelte zoom ik vooral erg in op de verhalen van de geadopteerden zelf. Ik heb dit opgevat als een nieuwe Bijbel, omdat er ook religieuze connotaties zijn.

Je hebt dit boek zelf gemaakt?

Ik heb dit boek zelf gemaakt, maar het zijn niet mijn teksten. Ik heb een bundeling gemaakt van teksten, zoals er ook geen één schrijver van de Bijbel is. Net zoals het Oude en Nieuwe testament heb ik een boek van Adoptie en een boek van Adaptatie gemaakt. Dat heb ik dan verpakt in een King James formaat. Die gelaagdheid is hier ook wel echt aanwezig. Netjes ook met goud gedrukt; materialen die we ontgonnen in de kolonies. Vooraan op het eerste blad brengt een ex libris een hulde aan de persoon die voor mij alles heeft getriggerd. Dit boek is het rationele element. Dit zijn de feiten, neem ze door.

Het emotionele element bestaat uit een stel lenticulaire prints, die als gevangenisramen het fragmenten van het proces van adoptie en adaptatie belichten. Tenslotte is er een ‘moral appeal’, bestaande uit een aantal conversatiekaarten die de bezoeker kan meenemen om het debat verder te zetten.

Heb je dan veel reacties gekregen met je installatie?

De reacties zijn meestal bijzonder heftig, maar dat is ook de bedoeling van een conversatiestuk. Het is ook een bijzonder emotioneel thema, zowel voor zij die adopteerden of de wens hebben om een procedure op te starten, als voor de geadopteerden zelf. Sommige adoptieouders stonden ook oprecht stil bij het feit dat ze vooraf een fraaier, minder realistisch beeld hadden van adoptie. En dan zijn er natuurlijk de geadopteerden zelf, waarvan sommigen kunnen begrijpen waarom ik als kunstenaar deze problematiek aankaart, alhoewel ik zelf aanvankelijk mijn positie aanzienlijk in vraag stelde,

Is het project nu afgesloten of ga je er verder op in je master?

Voor mij was het afgesloten, omdat het proces emotioneel erg zwaar was. Maar dan kwam de vraag en de mogelijkheid om in de meest perfecte locatie – het Maagdenhuis, een voormalig weeshuis – tentoon te stellen. En opnieuw blijkt Adopt/Adapt bijzonder actueel omdat er enerzijds onlangs een rapport met aanbevelingen werd gepubliceerd door de commissie Interlandelijke Adoptie, dat een beetje weggemoffeld wordt door de rechtse partijen. Anderzijds laten de Metissen van België terecht van zich horen door de Belgische staat aan te klagen voor ontvoering.

Moest je nog één advies geven aan studenten die nu aan deze opleiding starten, wat zou dat dan zijn?

Dat kan ik het best illustreren aan de hand van een quote van Alfredo Jaar: “We are all artists. We all critically engage with the world, because we act in it. Everything we do will present a conception of the world. In that sense, we are all political. When it’s not political. When it’s not critical. When there is no conception of the world. That is not art. That is decoration.”